tgoop.com/khaneye_jahani_mahgereftegan/2487
Last Update:
فصلنامۀ بین‌المللی ماه‌گرفتگی
سال دوم/ شمارۀ هفتم/پاییز ۱۴۰۳
مطالعات تخصصی نقد و پژوهش شعر
نگاهی به شعر محمد مختاری
✍فخرالدین سعیدی
غریبه‌گردانی و هنجارگریزی یکی از شاخصه‌های پررنگ شعر امروز ایران است و به معنای عدول یا فراروی و در کل انحراف از قواعد حاکم بر زبان هنجار است که موجب برجسته‌سازی در اثر هنری است. لیچ هم معتقد است برجسته‌سازی از دو طریق انجام می‌شود که یکی از آنها هنجارگریزی و دیگری قاعده‌افزایی است.
«هنجارگریزی که شامل انواعِ واژگانی، زبانی، نحوی، معنایی، نوشتاری، سبکی، آوایی و گویشی و حوزه بدیع معنوی است و شعر می‌سازد و قاعده‌افزایی که در حوزه بدیع لفظی است و نظم می‌سازد.» (رک. صفوی، 1373: 43) و در شعر محمد مختاری، هم شاهد این برجسته‌سازی خصوصاً غریبه‌گردانی و هنجارگریزی معنایی و هنجارگریزی زبانی هستیم که در غریبه‌گردانی‌های زبانی با دست بردن در نحو و استفاده التقاطی از ریتم و در آشنایی‌‌زدایی معنایی با استخدام و ترکیب کلمات و مضامینی غریب که حاصل خودآگاهی او و رخدادهای سیاسی اجتماعی زمانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی اوست، سعی در عمق دادن به شعر خود دارد و این ریشه در صور خیال شاعر دارد و از طریق جاندارپنداری یا تجریدپنداری و یا تجسم‌‌‌‌پنداری و یا سیال‌‌‌پنداری در شعرش چهره می‌نمایاند.
اصولاً در روایت‌های شعری با دو رویکرد دلالتی یا رویکردی تصویری روبه‌‌‌روییم و در شعر محمد مختاری بیشتر با رویکردی دلالتی مواجهیم؛ یعنی انتقال از خصلت‌های دلالتی زبان دور نمی‌شود. شیء یا عین را به نزدیک مخاطب نمی‌آورد، بلکه به آن اشاره میکند.
«رویآورد دلالتی به شیء اشاره میکند، درحالی‌‌که رویآورد تصویری شیء را به نزدیکی من می‌آورد. رویآورد دلالتی به یک عین به‌طور آنی و به‌یک‌باره به‌عنوان یک کل روی می‌آورد و حال آن‌که رویآورد تصویری عین را از یک چشم‌انداز یا در یک لحظه خاص، با جنبه‌های ویژه‌‌‌ای که مورد تأکید قرار گرفته‌اند اهدا میکند به دیگر سخن رویآورد تصویری انضمامی و رویآورد دلالتی انتزاعی است.»
ادامه تحلیل را از طریق لینک زیر در سایت ماه‌گرفتگان دنبال کنید.
https://mahgereftegi.com/3679/
لینک دریافت پی‌دی‌اف شماره هفتم فصلنامه‌بین‌المللي‌ماه‌گرفتگی/ پاییز ۱۴۰۳:
https://mahgereftegi.com/3503/
#فصلنامه_بین_المللی_ماه_گرفتگی
#سال_دوم
#شماره_هفتم
#پاییز_۱۴۰۳
BY خانه‌جهانی ماه‌گرفتگان
Share with your friend now:
tgoop.com/khaneye_jahani_mahgereftegan/2487