tgoop.com/majmaqomh/3807
Last Update:
✔️#دکتر_آرمان_ذاکری در شانزدهمين نشست مدرسۀ حکمت و حرکت، با عنوان «فعاليت‌های خيريۀ نهاد دين؛ همبستگی يا هويت‌گرايی» به اين موضوعات پرداخت:🔻
🔸 پرسش ما در اين پژوهش اين است که واکنش نهاد دين به عنوان يکی از مهم‌ترين نهادهای جامعه با کارکرد همبستگی اجتماعی، به مسائل اجتماعی چيست؟ از آنجا که مسائل اجتماعی به منابع مالی گره خورده، بايد ديد سازوکار فعاليت اقتصادی در نهاد دين و به‌ويژه روحانيت چگونه عمل می‌کند.
🔸 منظور ما از نهاد، هم به معنای سازمانی آن، نظير بيمارستان و مؤسسه و آموزشگاه و مسجد است و هم به معنای رفتارهای تکرارشونده مانند شهريه دادن و تبليغ. نهاد خيريه در نظام يکسان‌انگار تصوف در ايران، در ميانه‌های دورۀ صفويه از هم می‌پاشد، اما اين نهاد در نظام تمايزگذار فقها با وکالت و نقابت و صدر و مرجعيت ادامه می‌يابد و با هدف حفظ تشيع، در وهلۀ اول به رفتارهای خيريۀ اعتقادی و پس از آن به خيريۀ اجتماعی می‌پردازد.
🔸 موقوفات به‌شدت تحت تأثير فضای سياسی، نهادی ناپايدار است، اما خمس که تا ميانۀ دورۀ قاجار به دليل جمعيت اندک و کمبود گردش مالی چندان تأثيرگذار نبوده، اندک‌اندک جای خود را پيدا می‌کند و با حضور حاج شيخ عبدالکريم حائری در قم و تأسيس حوزۀ علميه وجه نهادی می‌يابد و وجوهات، به شکلی جهت‌يافته به سوی بيمارستان‌سازی و مدرسه‌سازی و عمران و آبادی هدايت می‌شود. اين نهاد پس از دورۀ تأسيس، در زمان آيت‌الله بروجردی با رشد اقتصادی کشور و بهبود وضعيت مالی مقلدان، به دورۀ تثبيت می‌رسد و حتی به خارج از کشور راه پيدا می‌کند.
🔸 در دورۀ آيت‌الله خوئی با فشارهای حکومت بعث عراق، سرمايه‌ها به خارج از کشور می‌رود و وجوهات دلاری مقلدان صرف شکل‌گيری مؤسسات ثبت‌‌شدۀ دولتی در غرب می‌گردد و قدرت علمای نجف افزايش می‌يابد.
پس از انقلاب ايران، از يک سو، درآميختگی نهادهای خيريۀ دولتی کار تفکيک ميان نهادهای مرجعيتی و دولتی را دشوار می‌کند و از سوی ديگر، موج دوم بنيادگرايی اسلامی در منطقه، و نگرانی از گسترش تبليغات اهل سنت، بخشی از اين وجوهات را به‌خصوص در مناطق تلفيقی، به سوی فعاليت‌های هويت‌گرايانه سوق می‌دهد.
🔸 بايد توجه داشت که بنيادگرايی افراطی نه يک مسئلۀ اعتقادی که امری برخاسته از يک امر اجتماعی و بعضاً واکنشی به بحران‌های اقتصادی است و اگر کسی می‌خواهد جلو رشد افراطی آن را بگيرد، بايد با فعاليت اجتماعی به اين کار بپردازد و حل مسائل اقتصادی و ساخت مدرسه و درمانگاه و ايجاد اشتغال در مناطق تلفيقی از مهم‌ترين کارها در اين زمينه است.
🔸 در بين همۀ علما، مجموعۀ بزرگ و پيچيدۀ آيت‌الله سيستانی با يک فدراليسم ارتباطی به گونۀ ديگری عمل می‌کند؛ دو فتوای آيت‌الله سيستانی:
يکی جلوگيری از صرف وجوهات در ساخت مسجد و حوزه و ديگر اجازه دادن به نمايندگان برای صرف وجوهات در مراکز پرداخت به جای ارسال آن به مرکز راه را برای اجتماعی‌سازی فعاليت‌های خيريه باز کرده است. علمای بلاد رفتارهای هويت‌گرايانۀ کمتری نسبت به علمای مرکز دارند؛ زيرا از نزديک با مردم و نيازها و مسائل آنان درگير هستند.
@Hekmat_Harkat
🌐https://www.tgoop.com/majmaqomh
BY مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
Share with your friend now:
tgoop.com/majmaqomh/3807