مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم

🟣حقوق سیاسی در نهج البلاغه: حق صلح همگانی، و کاستن از دشمنی دشمنان با رو آوردن به عهد و پیمان
✍#محمود_شفیعی


🏷۱. در نگاه علی علیه السلام، زندگی در صلح و امنیت به عنوان یک حق برای عموم شهروندان به رسمیت شناخته شده است. گاهی ممکن است فرمانروایان جنگ خو در یک کشور، وضعیت طبیعی صلح در جامعه را به خطر اندازند و با افروختن آتش جنگ، مردم را به درد سر اندازند. کلام حضرت به مالک اشتر این است که زمامداران حق ندارند مردم  را به زندگی غیرعادی، در شرایط جنگی،  وادار سازند.

🏷۲. صلح و امنیت، حق-مصونیتی برای جامعه است که اگر کسانی در حکومت هوس جنگ کردند، مدیران و مقامات سیاسی بالاتر، از جمله راس حاکمیت، باید جلو جنگ طلبی را به نفع مردم که به طور طبیعی طالب صلح و امنیت اند، بگیرند.
از این رو، پای بندی به پیمان های صلح، اصل بنیادین اسلامی است که در قرآن و روایات، به ویژه در نامه ۵۳، بدان تصریح و فراوان تاکید شده است.

🏷۳. فرمایش امیر مومنان ع در عهدنامه چنین است: "هرگز صلحی را که دشمن به تو پیشنهاد کرده و خشنودی خدا در آن است، رد مکن؛ زیرا صلح برای لشکریانت آسایش و برای خودت آرامش از هم و غم ها و امنیت برای شهرهای توست. ... اگر قرار دادی میان تو و دشمنت منعقد گردید یا با او پیمانی بستی، به عهد و پیمان خود وفا کن و به آنچه بر عهده گرفتی امانتدار باش و جان خویش را سپر پیمان خود قرار ده؛ زیرا هیچ یک از فرائض الهی همانند وفای به پیمان نیست که همه مردم با تمام اختلافاتی که در تمایلات و آرا و افکارشان دارند، نسبت به آن این چنین اتفاق نظر داشته، احترام آن را بزرگ بدارند؛ حتی مشرکان هم به جز مسلمانان به تعهداتشان وفادار بوده اند؛ زیرا پیامدهای پیمان شکنی را ناگوار می شمردند. پس هرگز به تعهدات خیانت نورز و پیمانت را نشکن و با دشمنت نیرنگ مکن؛ زیراهیچ کس جز نادان شقی، گستاخی بر خدا را [با نقض احترام عهد و پیمان] روا نمی دارد و خداوند عهد و پیمانی که با نام او بسته می شود، با رحمت خود مایه آسایش همه بندگان قرار داده و پناهگاه امنی که به آن پناه برده، به حریم امن آن روی بیاورند؛ پس در عهد و پیمان هیچ گونه دغل کاری، فساد، اشتباه کاری و فساد راه ندارد. هرگز قراردادی مبند که در آن مجال سوء استفاده و خیانت و فریب باشد و پس از آنکه قراردادی را محکم کرده، به آن متعهد شدی، بهانه جویی مکن، و گفتار دو پهلو بکار مبر. سختی عمل کردن به مفاد قرارداد که به آن پایبند شده ای و خدا آن را بر عهده ات قرار داده، تو را به پیمان شکنی به ناحق واندارد؛ زیرا شکیبایی تو بر دشواری امری که در آینده امید گشایش و پاداش فراوان برای آن داری، بهتر است از حیله و پیمان شکنی که از تبعات سوء و مجازات آن [از سوی دشمنت] می ترسی و از اینکه از جانب خداوند از تو بازخواستی شود که نه در دنیا و نه در آخرت نتوانی پاسخگوی آن باشی."

🏷۴.  فرمایش حضرت در زمینه اصل صلح طلبی تاکید بر مفاد آیه ای است که طی یادداشت مستقلی انشاءالله بدان پرداخته خواهد شد. این بخش از نامه امام ع، اثبات می کند که اولا پیمان صلح یکی از حقوقی است که خداوند آن را در راستای آسایش و امنیت بندگانش مقرر کرده و در این زمینه حاکمان را بر وفاداری سرسختانه بدان دستور داده است. و ثانیا  نشان می دهد که تا چه اندازه قراردادگرایی، مذاکره و گفتگو، به جای اصرارورزیدن بر تداوم دشمنی، جنگ و خشونت، در آموزه دینی از اهمیت اساسی برخوردار است.

🏷۵. جنگ یعنی افتادن در دامن جهان ماقبل انسانی که زبانی برای سخن گفتن با دیگری و رسیدن به توافق انسانی وجود ندارد؛ گویی که انسان با دیگر موجودات در یک افق قرار گرفته و اساس انسانیت را از کف داده است. پس مساله صرفا صلح نیست؛ بلکه پرهیز از پاگذاشتن به آن سوی عالم انسانی و هبوط در ساحت حیوانی است. جنگ جز از سر ناچاری و دفع شر ناخواسته در ادبیات دینی مجاز نیست.

🌐https://www.tgoop.com/majmaqomh

Telegram

مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم

کانال رسمی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم

📍آدرس اینستاگرام :

https://www.instagram.com/majma_qomh

📍آدرس ایتا :

https://eitaa.com/majmaqomh

www.tgoop.com/majmaqomh/3872

1.1K viewsJan 18 at 12:35

🟣حقوق سیاسی در نهج البلاغه: حق صلح همگانی، و کاستن از دشمنی دشمنان با رو آوردن به عهد و پیمان
✍#محمود_شفیعی


🏷۱. در نگاه علی علیه السلام، زندگی در صلح و امنیت به عنوان یک حق برای عموم شهروندان به رسمیت شناخته شده است. گاهی ممکن است فرمانروایان جنگ خو در یک کشور، وضعیت طبیعی صلح در جامعه را به خطر اندازند و با افروختن آتش جنگ، مردم را به درد سر اندازند. کلام حضرت به مالک اشتر این است که زمامداران حق ندارند مردم  را به زندگی غیرعادی، در شرایط جنگی،  وادار سازند.

🏷۲. صلح و امنیت، حق-مصونیتی برای جامعه است که اگر کسانی در حکومت هوس جنگ کردند، مدیران و مقامات سیاسی بالاتر، از جمله راس حاکمیت، باید جلو جنگ طلبی را به نفع مردم که به طور طبیعی طالب صلح و امنیت اند، بگیرند.
از این رو، پای بندی به پیمان های صلح، اصل بنیادین اسلامی است که در قرآن و روایات، به ویژه در نامه ۵۳، بدان تصریح و فراوان تاکید شده است.

🏷۳. فرمایش امیر مومنان ع در عهدنامه چنین است: "هرگز صلحی را که دشمن به تو پیشنهاد کرده و خشنودی خدا در آن است، رد مکن؛ زیرا صلح برای لشکریانت آسایش و برای خودت آرامش از هم و غم ها و امنیت برای شهرهای توست. ... اگر قرار دادی میان تو و دشمنت منعقد گردید یا با او پیمانی بستی، به عهد و پیمان خود وفا کن و به آنچه بر عهده گرفتی امانتدار باش و جان خویش را سپر پیمان خود قرار ده؛ زیرا هیچ یک از فرائض الهی همانند وفای به پیمان نیست که همه مردم با تمام اختلافاتی که در تمایلات و آرا و افکارشان دارند، نسبت به آن این چنین اتفاق نظر داشته، احترام آن را بزرگ بدارند؛ حتی مشرکان هم به جز مسلمانان به تعهداتشان وفادار بوده اند؛ زیرا پیامدهای پیمان شکنی را ناگوار می شمردند. پس هرگز به تعهدات خیانت نورز و پیمانت را نشکن و با دشمنت نیرنگ مکن؛ زیراهیچ کس جز نادان شقی، گستاخی بر خدا را [با نقض احترام عهد و پیمان] روا نمی دارد و خداوند عهد و پیمانی که با نام او بسته می شود، با رحمت خود مایه آسایش همه بندگان قرار داده و پناهگاه امنی که به آن پناه برده، به حریم امن آن روی بیاورند؛ پس در عهد و پیمان هیچ گونه دغل کاری، فساد، اشتباه کاری و فساد راه ندارد. هرگز قراردادی مبند که در آن مجال سوء استفاده و خیانت و فریب باشد و پس از آنکه قراردادی را محکم کرده، به آن متعهد شدی، بهانه جویی مکن، و گفتار دو پهلو بکار مبر. سختی عمل کردن به مفاد قرارداد که به آن پایبند شده ای و خدا آن را بر عهده ات قرار داده، تو را به پیمان شکنی به ناحق واندارد؛ زیرا شکیبایی تو بر دشواری امری که در آینده امید گشایش و پاداش فراوان برای آن داری، بهتر است از حیله و پیمان شکنی که از تبعات سوء و مجازات آن [از سوی دشمنت] می ترسی و از اینکه از جانب خداوند از تو بازخواستی شود که نه در دنیا و نه در آخرت نتوانی پاسخگوی آن باشی."

🏷۴.  فرمایش حضرت در زمینه اصل صلح طلبی تاکید بر مفاد آیه ای است که طی یادداشت مستقلی انشاءالله بدان پرداخته خواهد شد. این بخش از نامه امام ع، اثبات می کند که اولا پیمان صلح یکی از حقوقی است که خداوند آن را در راستای آسایش و امنیت بندگانش مقرر کرده و در این زمینه حاکمان را بر وفاداری سرسختانه بدان دستور داده است. و ثانیا  نشان می دهد که تا چه اندازه قراردادگرایی، مذاکره و گفتگو، به جای اصرارورزیدن بر تداوم دشمنی، جنگ و خشونت، در آموزه دینی از اهمیت اساسی برخوردار است.

🏷۵. جنگ یعنی افتادن در دامن جهان ماقبل انسانی که زبانی برای سخن گفتن با دیگری و رسیدن به توافق انسانی وجود ندارد؛ گویی که انسان با دیگر موجودات در یک افق قرار گرفته و اساس انسانیت را از کف داده است. پس مساله صرفا صلح نیست؛ بلکه پرهیز از پاگذاشتن به آن سوی عالم انسانی و هبوط در ساحت حیوانی است. جنگ جز از سر ناچاری و دفع شر ناخواسته در ادبیات دینی مجاز نیست.

🌐https://www.tgoop.com/majmaqomh

BY مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم