tgoop.com/majmaqomh/3885
Last Update:
🔖#یادداشت
🟣دگراندیشی که نه علما تحملش کردند و نه حکام
✍️ #رضا_احمدی
🔖 دین و قدرت
از گذشته جایگاه نهاد دین در بین مسلمانان و اروپایی ها متفاوت بود. این تفاوت به جایگاه نهادی آن ها برمی گشت. نهاد دین مستقل از نهاد قدرت بود و در عرض نهاد سیاست و اقتصاد قرار داشت. در قرون وسطی سه قدرت هم عرض بودند؛ امپراتور، پاپ و فئودال.
در بین مسلمانان نهاد دین در طول نهاد قدرت است. از عصر قاجار در ایران شاهد تحولاتی هستیم که مجتهدین سعی داشتند از نهاد قدرت مستقل شوند.
🔖رونق علوم دینی
صفویه در سال 907 ق در ایران به قدرت رسید و دولتی شیعی را بنیان نهادند. در قرن دهم علمای شیعه در ایران ضعیف و فاقد توان علمی بودند، زیرا حوزه های علوم دینی شیعه در ایران قرار نداشت.
صفویان در یک بازده زمانی یک قرنه توانستند، با استفاده از قدرت علمی و آموزشی علمای جبل عامل و نجف، نهاد های آموزشی مذهبی قوی را در ایران بنیان نهند.
در عصر شاه عباس کبیر در اصفهان بزرگترین کانون علمی آموزشی دینی بوجود آمد و علمای بزرگ در رشته های مختلف حضور داشتند که هریک از آنها سرآمد علم و دانش بودند. ، ملاصدرای شیرازی فیلسوف بزرگ در این عصر پرورش یافت و بعد از او تا به امروز دیگر فیلسوفی صاحب مکتب در بین مسلمانان بوجود نیامده است و نوعی توقف و در جا زدن را در علوم عقلی را تجربه می کنیم.
🔖 شاه عباس و علما
در عصر صفویه علمای شیعه در مناصب مختلف تشکیلات اداری، نظامی و قضایی، امامت جمعه و جماعت حضور داشتند. شاه عباس کبیر به علمای پرهیزکار و دانشمند احترام می کرد. برخی از علمای معروف زمان او عبارتند از شیخ بهائی، میر داماد، ملا عبدالحسین کاشی، ملا محسن فیض کاشانی، عبد الله شوشتری، شیخ لطف الله میسی عاملی و... اینها معمولاً در سفر و حضر همراه و همنشین شاه بودند. در ماه رمضان غالباً مجالس مباحثه و مناظرۀ دینی ترتیب می داد و از نظرات آنها استفاده می کرد و همچنین در ماه رمضان عده ای از علما و طلاب را برای افطاری دعوت و سپس هدیه ای می داد.
🔖 ملای دگر اندیش
ملاصدرا از خانواده های ایرانی بود که چند نسل آنها در قدرت حضور داشتند. او از اساتید معروفی همچون شیخ بهایی، میرداماد و میرفندرسکی و... بهره جست. او پس از کسب درجهٔ اجتهاد، به تدریس در مدرسهٔ خواجه پرداخت، اما از آنجایی که نظریاتش در برخی مسائل فقهی و... با علمای اخبار و قشری اصفهان متفاوت بود، او را به بدعت‌گذاری در دین متهم ساختند و خواهان اخراج او از مدرسه و اشد مجازات شدند. گرچه پدرش با ارباب قدرت پیوند داشت، اما ملا هیچ وابستگی به حکومت نداشت. با وجود جوسازی و فشارها با ارباب قدرت کنار نیامد و بلکه از شرایط فرهنگی جامعۀ انتقاد می کرد. همچنین از رفتار بعضی علما و خصوصاً کسانی که به نوعی به حکومت وابسته بودند و دل و مال و منال حکومتی دل خوش داشتند، معترض بود
🔖نجات از مرگ
ملاصدرا بسیار تحت فشار آخوندهای درباری و افراد سطحی نگر و فرصت طلب زمان بود که عرصه را بر او تنگ کردند، جوسازی ها در جامعه، بر زندگی شخصی و فعالیت علمی، آموزشی و پژوهشی او مؤثر افتاد و زندگی او را مختل کرد. علی رغم حمایت های شیخ بهائئ و میر داماد، شاه عباس در مقابل فشارهای فرصت طلبان تمکین کرد و به محکمه ای در حضور خودش تن در داد، محاکمه با تخفیف از حکم کفر، ارتداد که بعضی برای ملاصدرا خواب دیده بودند، با تخفیف به تبعید به دشت و بیابان اکتفا شد و او حق نداشت به شهری وارد شود. اگر شاه عباس در این مسأله دخالت نمی کرد سرنوشت نامعلومی در انتظار ملاصدرا بود. این حکم برای ملاصدرا خیر شد و الا او به سرنوشت شیخ اشراق محکوم می شد.
او ناچار شد مدتی در کهک روستایی در حاشیه شهر قم مستقر شود. ملاصدرا از این فرصت طلایی استفاده و به جمع بندی های جدیدی رسید، که آثار و برکات فراوانی برای مسلمان داشت. آنچه مایه تأسف است، توقف مسلمانان پس از مکتب صدرایی است.
🌐https://www.tgoop.com/majmaqomh
BY مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
Share with your friend now:
tgoop.com/majmaqomh/3885