tgoop.com/musa_akrami/1133
Last Update:
⏪شیخ بهائی: جامع‌العلومی نیک‌نفس و مردمی، ولی فاقد دستاورد علمی اصیل
⏪گفت‌وگوی روزنامۀ فرهیختگان با موسی اکرمی در باره‌ی شیخ بهائی، به مناسبت سوم اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت شیخ بهائی**
✅روزنامه‌ی فرهیختگان، سوم اردیبهشت ۱۳۹۲
** برخی از منابع روز تولد شیخ بهایی را ۸ اسفند ۹۲۵ در لبنان، و روز درگذشت او را ۸ شهریور ۱۰۰۰ در اصفهان ثبت کرده‌اند.
****
متن گفت‌وگو
◀️اشاره. شماری از منابع زادروز تولد بهاءالدین محمد عاملی جبعی (جباعی) معروف به شیخ بهائی را هشتم اسفند ماه 925 هجری خورشیدی می‌دانند. سوم اردیبهشت در تقویم رسمی کنونی ایران روز بزرگداشت شیخ بهائی اعلام شده است. به این مناسبت در سال 1392 روزنامۀ فرهیختگان از راه تلفن با من گفتگوئی داشت که بی هیچ ویرایشی منتشر شد. در سال 1396 من آن گفتگو را در کتاب «مسئلۀ علم در ایران: از تاریخ و فلسفۀ علم تا فرهنگ دانشگاهی». نظر به این که ممکن است متن گفتگوبه آسانی در دسترس شماری از علاقه‌مندان نباشد، من آن را، با اندکی ویرایش، در اینجا بازنشر می‌دهم. اکرمی
◀️فرهیختگان/سجاد صداقت: سوم اردیبهشت در تقویم مصادف است با روز بزرگداشت شیخ بهایی. برای بررسی جایگاه او با دکتر موسی اکرمی همکلام شدیم.
دکتر اکرمی در گفت‌وگوی پیش رو به بررسی تمام جنبه‌های علمی و عرفانی شیخ بهایی می‌پردازد، هر چند بارها تأکید می‌کند شیخ بهایی نوآوری چندانی از خود نداشته است. در ادامه گفت وگوی فرهیختگان با مدیرگروه فلسفه علم واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی را خواهید خواند.
🔹فرهیختگان. سوم اردیبهشت، روز بزرگداشت شیخ بهایی است. اجازه دهید به‌عنوان اولین سوال نگاهی بیندازیم به جایگاه شیخ بهایی در تاریخ علم و تاریخ اندیشه پس از اسلام. این جایگاه را چگونه تبیین می‌کنید؟
🔸اکرمی. شیخ بهایی فردی جامع‌العلوم است، جامع‌الفنون است. او تقریباً با همۀ علوم عصر خود - ازجمله علوم طبیعی، دینی، ریاضیاتی، و همچنین فلسفه، کلام و عرفان - تا حد قابل قبولی آشنایی داشت. در مهندسی زمان خود نیز سرآمد است. کتاب‌هائی که نوشته و تأثیری که این کتاب‌ها روی دیگران گذاشته‌اند، نشان می‌دهند وی در حوزه‌های گوناگون فردی متبحر بوده است. او نزد بزرگان بسیاری درس خوانده و شاگردان بسیار قابلی هم تربیت کرده است. آشکار است که بر میراث پیشاصفوی در علم و فلسفه و کلام عرفان جهان اسلام، و همچنین دستاوردهای عصر صفوی، از زمان شاه‌طهماسب گرفته تا زمان شاه‌عباس، که به شیخ بهایی رسیده، مسلط است. اما نمی‌توان گفت خود او نوآور است. با اینکه مثلا می‌بینیم دربارۀ نجوم، اسطرلاب، جغرافیا، هیئت، حساب و هندسه کتاب نوشته است اما همه آنها خلاصه‌‌هائی هستند از آنچه در آن عصر او آموخته بوده است، که البته او به بهترین شکل، زبان و بیان آنها را به رشته تحریر درآورده است، که این نشان‌دهندۀ شناخت مخاطب اعم از نخبگان و مردم معمولی جامعه از سوی او است. با این اوصاف شیخ بهایی را نمی‌توانیم نوآور تلقی کنیم یا بگوییم در یک حوزه خاص دانشمند یا فیلسوف یا متکلم است آن گونه که ابوریحان یا خواجه‌نصیرالدین توسی دانشمند یا میرداماد و ملاصدرا فیلسوف بوده‌اند. اما در ترویج علم و کاربست آن، به‌ویژه در بخش‌های مهندسی و به‌گونه‌ای کاربردی کردن دانش، یکی از چهره‌های درخشان کشور ماست. او در عصر خود واقعاً یک چهرۀ برجسته است؛ انسانی است که مقام شیخ‌الاسلامی دارد و در ردۀ بسیار بالائی از نظر دینی و تشریفاتی در جامعه جای دارد، اما در عین حال به ساده‌ترین مباحث فنی و حتی معماری زمان خود توجه دارد و نمونه‌ها یا نشانه‌های درخشانی از کارهایش بر جای مانده‌اند.
🔹فرهیختگان. با توجه به زمانه‌ای که او در آن زندگی می‌کرده و صحبت‌های شما سؤال من این است که میراثی که گفتید به او رسیده چگونه بوده و نوع بهره‌گیری او از این میراث به چه شکل بوده است؟
BY موسی اکرمی: فلسفه از تعبیر جهان تا تغییر جهان
Share with your friend now:
tgoop.com/musa_akrami/1133