tgoop.com/nahjalbalaghah_ir/3275
Last Update:
✨﷽✨
•┈┈••✾•✨🕊️✨•✾••┈
'عَهدُ الوِلَایِهِ وَ مِن عَهدِِ لَهُ -علیه‌السّلام- "۳۷"
#نامه۵۳
"اَمرُ الخَرَاجِ وَ عِمَارَهُ الاَرضِ"
کار خراج و آبادانی زمین
"فَإِنْ شَكَوْا ثِقَلاً أَوْ عِلَّةً أَوِ اِنْقِطَاعَ شِرْبٍ أَوْ بَالَّةٍ أَوْ إِحَالَةَ أَرْضٍ اِغْتَمَرَهَا غَرَقٌ أَوْ أَجْحَفَ بِهَا عَطَشٌ خَفَّفْتَ عَنْهُمْ بِمَا تَرْجُو أَنْ يَصْلُحَ بِهِ أَمْرُهُمْ"
اگر رعايا از سنگينى ماليات و يا رسيدن آفات، يا خشك شدن آب چشمه‌ها، و يا كمى باران و يا دگرگونى زمين در اثر آب گرفتن و فساد بذرها و يا تشنگى بسيار براى زراعت و فاسد شدن آن بتو شكايت آورند. ماليات را بمقدارى كه حال آنها بهبود يابد تخفيف ده.
"وَ لاَ يَثْقُلَنَّ عَلَيْكَ شَيْءٌ خَفَّفْتَ بِهِ اَلْمَئُونَةَ عَنْهُمْ فَإِنَّهُ ذُخْرٌ يَعُودُونَ بِهِ عَلَيْكَ فِي عِمَارَةِ بِلاَدِكَ وَ تَزْيِينِ وِلاَيَتِكَ"
و هرگز اين تخفيف بر تو گران نيايد، زيرا كه آن ذخيره و گنجينه‌اى است كه آنها بالاخره آنرا در عمران و آبادى كشورت بكار مى‌بندند و موجب عمران سرزمينهاى تو و زينت حكومت و رياست تو خواهد بود.
💠 شرح نامه
📍در اينجا امام-علیه‌السّلام- اسباب شكايت كشاورزان را در شش چيز خلاصه كرده است:
نخست. همه چيز زمين و زراعت رو به راه است ولى مال الاجاره و خراجى كه بر آن بسته شده سنگين و غير عادلانه است.
دوم. آفتى به زراعت برسد؛ از آفات زمينى و آسمانى و سبب كمبود يا نابودى محصول شود.
سوم. زراعت‌هايى كه با آب نهرها و قنات‌ها سيراب مى‌شود بر اثر عوامل مختلف، آب نهر و قنات قطع شود و محصولى به‌دست نيايد و يا به اندازۀ مورد انتظار نباشد.
چهارم. در زمين‌هايى كه ديمى است و با آب باران سيراب مى‌شود، بر اثر خشكسالى و كمبود نزولات آسمانى گرفتار كمبود محصول شود.
پنجم. بر اثر سيلاب‌ها و آب گرفتگى زمين‌هاى زراعى همه يا قسمتى از محصول از ميان برود يا فاسد گردد.
ششم. آب به اندازۀ كافى به زراعت نرسد. تفاوت عامل ششم و سوم روشن است؛ در عامل سوم سخن از قطع كامل آب بود؛ ولى در مورد ششم سخن از كمبود آب است.
📍 امام -عليه‌السلام- در اينجا چهار نتيجۀ قابل توجّه براى تخفيف خراج در موارد بحرانى بيان مى‌فرمايد:
نخست اينكه: اين تخفيف‌ها از بين نمى‌رود، بلكه سبب عمران و آبادى زمين‌ها مى‌شود و در آينده، بهتر و بيشتر از آن بهره‌مند خواهى شد.
دوم. سبب آبرومندى و زينت حكومت مى‌گردد، زيرا مردم احساس مى‌كنند والى علاقه‌مند به آنهاست و در مشكلات با آنان هم‌درد است.
سوم. هرجا مى‌نشينند تعريف و تمجيد مى‌كنند و پايه‌هاى حكومت از اين طريق محكم مى‌شود.
چهارم. خود والى نيز از رفتار خود به جهت گسترش عدالت شاد و مسرور مى‌شود و روحيۀ تازه‌اى براى ادامۀ حكومتش مى‌يابد. از اين تعبيرات استفاده مى‌شود كه حكومت در اين گونه حوادثِ سخت نه تنها بايد خراج و ماليات را تخفيف دهد، بلكه در صورت لزوم بايد به آنها كمك نيز بكند و يقين داشته باشد اين كمك‌ها باز مى‌گردد. شاهد اين سخن جمله‌اى است كه در روايت تحف العقول اضافه بر آنچه گفته شده آمده (و مرحوم سيّد رضى به هنگام گزينش آن را حذف كرده است) و آن جمله اين است: «وَإِنْ سَأَلُوا مَعُونَةً عَلَى إِصْلَاحِ مَا يَقْدِرُونَ عَلَيْهِ بِأَمْوَالِهِمْ فَاكْفِهِمْ مَؤُونَتَه؛ هرگاه آنها كمكى از تو خواستند براى اصلاح كردن چيزى كه با اموال خود قادر بر آن نيستند به آنها كمك كن»
#نهج‌البلاغه_نامه۵۳
ترجمه و شرح: مکارم شیرازی، ناصر
بخش: سی و هفتم
🌐 https://nahjalbalaghah.ir/
🆔 @nahjalbalaghah_ir
BY انجمن مطالعات نهج البلاغه ایران
Share with your friend now:
tgoop.com/nahjalbalaghah_ir/3275