філалабайкі беларускія

#alala_байка
Клінапіс — адна з найбольш старажытных формаў пісьма. Яе гісторыя пачынаецца прыкладна 5000 год таму, то-бок дзесьці ў тыя ж часы, калі ў Егіпце прыдумлялі свае іерогліфы. Аўтарамі клінапісу з'яўляюцца шумеры, што жылі ў Месапатаміі, у даліне рэк Тыгр і Еўфрат.

Дарэчы, слова «Месапатамія» мае грэчаскае паходжанне і літаральна значыць «міжрэчча». Першы корань «меса», «μέσο» мае сэнс «сярэдні». Ён сустракаецца ў назвах прамежных гістарычных перыядаў, такіх як мезазой і мезаліт, а сярод яго сваякоў у іншых індаеўрапейскіх мовах беларускае «між», англійскае «media» (па сутнасці «пасрэднік»), італьянскае «mezza». Другая частка назвы «Месапатамія» — корань «ποταμός», што значыць «рака» — захаваўся ў назве «рачнога каня» гіпапатама.

Значную ролю ў жыцці Месапатаміі грала гліна. З яе выраблялі посуд і цэглу, і нават саміх людзей, на думку шумераў, багі вылепілі менавіта з гліны. Таксама гэты матэрыял выкарыстоўвалася для пісьма. З вільготнай, мяккай гліны падрыхтоўвалася спецыяльная таблічка, звычайна прамавугольная ці з круглявымі краямі. Памер таблічкі мог быць розны, ад зусім маленькіх, каля сантыметра квадратнага, да велічэзных, па паўметра ў шырыню і даўжыню. Нярэдка таблічкі разлінейвалі, каб было зручна пісаць па радках. Запісы рабілі з дапамогай трысняговай палачкі — стылуса. Потым тэкст высушвалі альбо абпальвалі, каб гліна зацвярдзела.

Спачатку шумерскія тэксты былі эканамічнага характару: хтосьці купіў, прадаў ці пазычыў камусьці нешта ў нейкай колькасці. Для такіх запісаў патрабаваліся лічбы і ўмоўнае абазначэнне тавару, якое звычайна мела піктаграфічны характар, калі карову абазначаюць малюнкам каровы. Потым рэпертуар тэкстаў пашыраўся, а самі значкі спрашчаліся і распадаліся на элементарныя складнікі. Такім жа чынам развіваліся кітайскія іерогліфы: ад іканічных малюнкаў да набору простых элементаў. Толькі сучасны кітайскі іерогліф складаецца з рысачак, якія зручна маляваць пэндзлем, а шумерскі сімвал — з клінападобных штрыхоў, якія можна хуценька выціснуць стылусам. Менавіта таму гэтая форма пісьменнасці завецца клінапісам.

>>>>

www.tgoop.com/ololo_philolo_by/269

385 viewsedited  Apr 28, 2024 at 09:27

#alala_байка
Клінапіс — адна з найбольш старажытных формаў пісьма. Яе гісторыя пачынаецца прыкладна 5000 год таму, то-бок дзесьці ў тыя ж часы, калі ў Егіпце прыдумлялі свае іерогліфы. Аўтарамі клінапісу з'яўляюцца шумеры, што жылі ў Месапатаміі, у даліне рэк Тыгр і Еўфрат.

Дарэчы, слова «Месапатамія» мае грэчаскае паходжанне і літаральна значыць «міжрэчча». Першы корань «меса», «μέσο» мае сэнс «сярэдні». Ён сустракаецца ў назвах прамежных гістарычных перыядаў, такіх як мезазой і мезаліт, а сярод яго сваякоў у іншых індаеўрапейскіх мовах беларускае «між», англійскае «media» (па сутнасці «пасрэднік»), італьянскае «mezza». Другая частка назвы «Месапатамія» — корань «ποταμός», што значыць «рака» — захаваўся ў назве «рачнога каня» гіпапатама.

Значную ролю ў жыцці Месапатаміі грала гліна. З яе выраблялі посуд і цэглу, і нават саміх людзей, на думку шумераў, багі вылепілі менавіта з гліны. Таксама гэты матэрыял выкарыстоўвалася для пісьма. З вільготнай, мяккай гліны падрыхтоўвалася спецыяльная таблічка, звычайна прамавугольная ці з круглявымі краямі. Памер таблічкі мог быць розны, ад зусім маленькіх, каля сантыметра квадратнага, да велічэзных, па паўметра ў шырыню і даўжыню. Нярэдка таблічкі разлінейвалі, каб было зручна пісаць па радках. Запісы рабілі з дапамогай трысняговай палачкі — стылуса. Потым тэкст высушвалі альбо абпальвалі, каб гліна зацвярдзела.

Спачатку шумерскія тэксты былі эканамічнага характару: хтосьці купіў, прадаў ці пазычыў камусьці нешта ў нейкай колькасці. Для такіх запісаў патрабаваліся лічбы і ўмоўнае абазначэнне тавару, якое звычайна мела піктаграфічны характар, калі карову абазначаюць малюнкам каровы. Потым рэпертуар тэкстаў пашыраўся, а самі значкі спрашчаліся і распадаліся на элементарныя складнікі. Такім жа чынам развіваліся кітайскія іерогліфы: ад іканічных малюнкаў да набору простых элементаў. Толькі сучасны кітайскі іерогліф складаецца з рысачак, якія зручна маляваць пэндзлем, а шумерскі сімвал — з клінападобных штрыхоў, якія можна хуценька выціснуць стылусам. Менавіта таму гэтая форма пісьменнасці завецца клінапісам.

>>>>

BY філалабайкі беларускія