tgoop.com/oriftolib/3471
Last Update:
AIning oʻzbekchasi nima?
Oxirgi besh yilda kompyuterlar biz bilan suhbatlashadigan, xuddi odamday fikrlaydigan, xulosalar qiladigan darajaga yetdi. Bu qobiliyatdan hozir turli sohalarda foydalanilyapti. Uni inglizlar AI deb ataydi. AI inglizcha artificial intelligence birikmasining qisqartmasi. Xoʻsh, bu birikmani oʻzbekchada qanday atash kerak?
Artificial soʻzi sunʼiy, yasalgan, yasama kabi maʼnolarga ega. Intelligence esa koʻp maʼnoli soʻz, oʻrniga koʻra aql, idrok, fahm, intellekt, aqliy qobiliyat, tahlil, anglam, maʼlumot kabi mazmunda ishlatiladi.
Intelligence soʻzini ruslar intellekt deb oʻgirgan. Balki, shuning taʼsiridadir, artificial intelligence oʻzbekchada sunʼiy intellekt deb tarjima qilinyapti. Yaxshi variant. Bemalol ishlatish mumkin.
Lekin tilimizda undan-da mos soʻz bor: idrok. Intellekt kishining fikrlash qobiliyati, aqliy rivojlanganlik darajasi, zehnni anglatadi. Idrok esa tashqi dunyo voqea, hodisalarini bilish, tushunish qobiliyatini, zehn va fahm-farosatni bildiradi. Falsafada bevosita sezgi aʼzolariga taʼsir etayotgan obyektiv mavjudot, predmet va hodisalarning kishi ongidagi akslanishi maʼnosida qoʻllanadi. Bunda ongda aks etayotgan predmet va hodisalarning oldingi tajribalar asosida tushunilishini ham oʻz ichiga oladi. Bu izohlardan artificial intelligence birikmasi uchun idrok soʻzi koʻproq mosligi ayon boʻladi. Chunki u birikmadagi mazmun-mohiyatga koʻproq yaqin, uni koʻproq qamraydi.
Toʻgʻri, intellekt soʻzining intelligence bilan ildizi bir. Lekin tarjimada oʻgirilayotgan tildagi maʼno yuki birlamchi boʻlishi kerak. Oʻzbekchada idrokning maʼno qamrovi kengroq va iboraga mosroq.
📌 Demak, eng maqbul tarjima: sunʼiy idrok. Qisqartmasi: SI.
@oriftolib
BY Orif Tolib
Share with your friend now:
tgoop.com/oriftolib/3471