فلسفه علوم اجتماعی دانشگاه تهران

پوزیتیویسم، هنوز پارادایم مسلط بر جامعه‌شناسی

نمی‌توان زین‌پس از پوزیتیویسم خام به‌منزلۀ فلسفه‌ای مناسب برای علوم اجتماعی دفاع کرد؛ اما نمی‌توان مدعی شد جایگزینی برای پوزیتیوسم به‌عنوان پارادایم مسلط هم پیدا شده است.

اهمیت این مسئله را می‌توان به دو عامل عمده نسبت داد: نخست، همان طور که رادینسکی خاطرنشان می‌سازد، میراث پوزیتیویسم در علوم اجتماعی خلق آرمان برای علم است و از این راه مواضع خود را در اذهان دانشمندان علوم اجتماعی استحکام بخشیده است. اگرچه این آرمان بارها مردود دانسته شده است، به‌سادگی از بین نخواهد رفت؛ زیرا اثبات شده است که غیاب آن به‌لحاظ منطقی قابل‌دفاع نیست (رادینسکی، 1970: 69). این سخن بدین معناست که نزد دانشمندان علوم اجتماعیِ فعال در این عرصه، هنوز پوزیتیویسم عملاً موضع غالب است (گیدنز، 1976: 13).

ممکن است فیلسوفان علوم اجتماعی پوزیتیویسم را موضوع مرده‌ای قلمداد کنند؛ لیکن پوزیتیویسم همچنان اصل راهنمای بیشتر فعالیت‌های پژوهشی دانشمندان علوم اجتماعی است.

عامل دیگری که باعث می‌شود از جایگزین‌کردن پارادایم پوزیتیویستی باز بمانیم، با عامل نخست ارتباط تنگاتنگی دارد. [...] حمله به پوزیتیویسم سلسله حملاتی پراکنده است، نه یورشی یکدست. نقدهای زیادی به پوزیتیویسم وارد شده است و مدعیان بسیاری نیز در حمایت از پوزیتیویسم به‌عنوان پارادایم مسلط علوم اجتماعی پای به صحنه نهاده‌اند؛ اما تاکنون هیچ‌کدام نتوانسته‌اند از ماهیت آن پرده بردارند.

در مقابل، تعداد زیادی از منتقدان پوزیتیویسم به اردوگاه‌هایی پیوسته‌اند که در آنجا به همان اندازه که دشمن مشترک خود را مورد هجوم قرار داده‌اند، به جدل در میان خود نیز مشغول بوده‌اند. از این رو، روش تحقیق پوزیتیویستی و آرمان پوزیتیویستیِ علم، جایگزین مستقل و منسجمی پیدا نکرده است. پوزیتیویسم همچنان دیدگاه غالب است؛ زیرا هیچ‌یک از مواضع جایگزین نتوانسته‌اند جایگاه برجستۀ آن را تصاحب کنند.


برشی از کتاب
وبر، گونۀ ایده‌آل و نظریۀ اجتماعی معاصر
اثر سوزان هکمن

#پوزیتیویسم
#نقد_پوزیتیویسم
#فلسفه_علوم_اجتماعی
#برش_کتاب

@philosophyofss

www.tgoop.com/philosophyofss/183

1.8K viewsedited  Oct 30, 2020 at 11:50

پوزیتیویسم، هنوز پارادایم مسلط بر جامعه‌شناسی

نمی‌توان زین‌پس از پوزیتیویسم خام به‌منزلۀ فلسفه‌ای مناسب برای علوم اجتماعی دفاع کرد؛ اما نمی‌توان مدعی شد جایگزینی برای پوزیتیوسم به‌عنوان پارادایم مسلط هم پیدا شده است.

اهمیت این مسئله را می‌توان به دو عامل عمده نسبت داد: نخست، همان طور که رادینسکی خاطرنشان می‌سازد، میراث پوزیتیویسم در علوم اجتماعی خلق آرمان برای علم است و از این راه مواضع خود را در اذهان دانشمندان علوم اجتماعی استحکام بخشیده است. اگرچه این آرمان بارها مردود دانسته شده است، به‌سادگی از بین نخواهد رفت؛ زیرا اثبات شده است که غیاب آن به‌لحاظ منطقی قابل‌دفاع نیست (رادینسکی، 1970: 69). این سخن بدین معناست که نزد دانشمندان علوم اجتماعیِ فعال در این عرصه، هنوز پوزیتیویسم عملاً موضع غالب است (گیدنز، 1976: 13).

ممکن است فیلسوفان علوم اجتماعی پوزیتیویسم را موضوع مرده‌ای قلمداد کنند؛ لیکن پوزیتیویسم همچنان اصل راهنمای بیشتر فعالیت‌های پژوهشی دانشمندان علوم اجتماعی است.

عامل دیگری که باعث می‌شود از جایگزین‌کردن پارادایم پوزیتیویستی باز بمانیم، با عامل نخست ارتباط تنگاتنگی دارد. [...] حمله به پوزیتیویسم سلسله حملاتی پراکنده است، نه یورشی یکدست. نقدهای زیادی به پوزیتیویسم وارد شده است و مدعیان بسیاری نیز در حمایت از پوزیتیویسم به‌عنوان پارادایم مسلط علوم اجتماعی پای به صحنه نهاده‌اند؛ اما تاکنون هیچ‌کدام نتوانسته‌اند از ماهیت آن پرده بردارند.

در مقابل، تعداد زیادی از منتقدان پوزیتیویسم به اردوگاه‌هایی پیوسته‌اند که در آنجا به همان اندازه که دشمن مشترک خود را مورد هجوم قرار داده‌اند، به جدل در میان خود نیز مشغول بوده‌اند. از این رو، روش تحقیق پوزیتیویستی و آرمان پوزیتیویستیِ علم، جایگزین مستقل و منسجمی پیدا نکرده است. پوزیتیویسم همچنان دیدگاه غالب است؛ زیرا هیچ‌یک از مواضع جایگزین نتوانسته‌اند جایگاه برجستۀ آن را تصاحب کنند.


برشی از کتاب
وبر، گونۀ ایده‌آل و نظریۀ اجتماعی معاصر
اثر سوزان هکمن

#پوزیتیویسم
#نقد_پوزیتیویسم
#فلسفه_علوم_اجتماعی
#برش_کتاب

@philosophyofss

BY فلسفه علوم اجتماعی دانشگاه تهران