SAFAR

Ўзбекчасини унутганлар учун митти луғат

Сўзлашув тилида жуда кўп ўзбекча ёки ўзбекчалашган сўзларнинг ўрнини ёт сўзлар эгаллаб олган. Аслида бу сўзларнинг соддароқ, қисқароқ, тушунарлироқ ўзбекча шакли бор. Лекин негадир бегона сўзларни қўллайверамиз. Бу нарса онгимизга шу қадар сингиб кетганидан буни кўпинча сезмаймиз ҳам.

Қуйида шундай сўзларнинг кичик луғати билан танишасиз.

❗️ Чет сўзлар ўзбекча имлода берилган.

Аклад – ойлик, маош.

Балниса – касалхона, шифохона.

Брат – ака, акахон.

Вапше, обше – умуман. Аслида “умуман” сўзини ҳам иложи борича кам ишлатган маъқул.

Голубси – дўлма.

Да (телефон кўтарилганда) – эшитаман, лаббай. Ёки халқаро “ало” сўзини ҳам ишлатиш мумкин.

Здачи – қайтим.

Издиватса қилмоқ – устидан кулмоқ.

Каникул – таътил.

Капчўний – дудланган, қоқ, сур.

Карочи – қисқаси.

Кожа – тери, чарм, кўн.

Мазги – мия.

Маладес – яшанг, яша, яшавор. Эскилар бу сўз ўрнида “баракалла” ёки “боракаллоҳ” деган сўзни ишлатган.

Маразилник – музлатгич.

Машенник – фирибгар, қаллоб.

Медсестра – ҳамшира.

Мўшний – кучли, зўр.

Нармални – тузук, яхши, дуруст, чидаса бўлади. Жуда шу сўзга меҳр-муҳаббатли бўлган киши “нормал” деб ишлатиши ҳам мумкин.

Наски – пайпоқ.

Отдих – дам олиш.

Пашти – деярли.

Праезд – кира ҳақи, йўлҳақи.

Прўпка – тиқилинч (йўл); тиқин (идишда).

Пўпкўрн – бодроқ.

Райўн – туман. Бу сўз ёши катталар орасида ҳозир ҳам ора-сира ишлатиляпти.

Салйўний – тузланган, тузлама, шўр.

Свежий – янги.

Свет – чироқ.

Субўтник – шанбалик. “Ҳашар” дейилса, тамоман ўзбекча бўлади.

Травма – жароҳат.

Уже – бу сўз алоҳида сўз билан таржима қилинмайди, қўшимчалардаёқ маъноси ифодаланади. Масалан, “Уже келдим” дейиш ўрнига “келиб бўлдим” дейилади.

Успет қилмоқ – улгурмоқ.

Халадес – илвира, илкиллама. Бу таомнинг ўзбекча номини айрим ёши катта кишиларгина билса керак.

Халадилник – совутгич.

Чтоби – учун. Масалан, “Мен атайин тўлиқ гапириб бердим. Чтоби сен тушунгин”. “Мен тушунишинг учун тўлиқ айтдим” дейиш қисқа, лўнда, ўзбекча.

Эканом қилмоқ – тежамоқ.

“Ирфон” тақвими (2014)да чоп этилган.

❗️ Ўзбекчалаштиришга қарши бўлганларга: бу сўзларнинг ўзбекчасини қўлланг деган гап айнан сизга аталмаган. Енгил нафас олаверинг.

Қолганларга: иложи борича ўзбекчасини ишлатинг, тил ривожига ва софлигига шахсан ҳисса қўшинг.

@oriftolib

www.tgoop.com/safarblog/4986

12.8K viewsJan 23, 2021 at 09:18

Ўзбекчасини унутганлар учун митти луғат

Сўзлашув тилида жуда кўп ўзбекча ёки ўзбекчалашган сўзларнинг ўрнини ёт сўзлар эгаллаб олган. Аслида бу сўзларнинг соддароқ, қисқароқ, тушунарлироқ ўзбекча шакли бор. Лекин негадир бегона сўзларни қўллайверамиз. Бу нарса онгимизга шу қадар сингиб кетганидан буни кўпинча сезмаймиз ҳам.

Қуйида шундай сўзларнинг кичик луғати билан танишасиз.

❗️ Чет сўзлар ўзбекча имлода берилган.

Аклад – ойлик, маош.

Балниса – касалхона, шифохона.

Брат – ака, акахон.

Вапше, обше – умуман. Аслида “умуман” сўзини ҳам иложи борича кам ишлатган маъқул.

Голубси – дўлма.

Да (телефон кўтарилганда) – эшитаман, лаббай. Ёки халқаро “ало” сўзини ҳам ишлатиш мумкин.

Здачи – қайтим.

Издиватса қилмоқ – устидан кулмоқ.

Каникул – таътил.

Капчўний – дудланган, қоқ, сур.

Карочи – қисқаси.

Кожа – тери, чарм, кўн.

Мазги – мия.

Маладес – яшанг, яша, яшавор. Эскилар бу сўз ўрнида “баракалла” ёки “боракаллоҳ” деган сўзни ишлатган.

Маразилник – музлатгич.

Машенник – фирибгар, қаллоб.

Медсестра – ҳамшира.

Мўшний – кучли, зўр.

Нармални – тузук, яхши, дуруст, чидаса бўлади. Жуда шу сўзга меҳр-муҳаббатли бўлган киши “нормал” деб ишлатиши ҳам мумкин.

Наски – пайпоқ.

Отдих – дам олиш.

Пашти – деярли.

Праезд – кира ҳақи, йўлҳақи.

Прўпка – тиқилинч (йўл); тиқин (идишда).

Пўпкўрн – бодроқ.

Райўн – туман. Бу сўз ёши катталар орасида ҳозир ҳам ора-сира ишлатиляпти.

Салйўний – тузланган, тузлама, шўр.

Свежий – янги.

Свет – чироқ.

Субўтник – шанбалик. “Ҳашар” дейилса, тамоман ўзбекча бўлади.

Травма – жароҳат.

Уже – бу сўз алоҳида сўз билан таржима қилинмайди, қўшимчалардаёқ маъноси ифодаланади. Масалан, “Уже келдим” дейиш ўрнига “келиб бўлдим” дейилади.

Успет қилмоқ – улгурмоқ.

Халадес – илвира, илкиллама. Бу таомнинг ўзбекча номини айрим ёши катта кишиларгина билса керак.

Халадилник – совутгич.

Чтоби – учун. Масалан, “Мен атайин тўлиқ гапириб бердим. Чтоби сен тушунгин”. “Мен тушунишинг учун тўлиқ айтдим” дейиш қисқа, лўнда, ўзбекча.

Эканом қилмоқ – тежамоқ.

“Ирфон” тақвими (2014)да чоп этилган.

❗️ Ўзбекчалаштиришга қарши бўлганларга: бу сўзларнинг ўзбекчасини қўлланг деган гап айнан сизга аталмаган. Енгил нафас олаверинг.

Қолганларга: иложи борича ўзбекчасини ишлатинг, тил ривожига ва софлигига шахсан ҳисса қўшинг.

@oriftolib

BY SAFAR