tgoop.com/sharenovate/462
Last Update:
⚛مانند فروغ ایمان آوریم به آغاز فصل سرد!
به مناسبت سالروز تولد فروغ فرخزاد
🖊امیر ناظمی
⭕️واقعیت۱: ارتباط قوی میان امیدواری و نوآوری
تصویر ما از افراد نوآور اغلب افرادی لبخند بر لب هستند که امیدوارانه به دوردست چشم دوخته‌اند. اغلب آنان را با شکست‌های بزرگ و برخاستن‌های ققنوس‌وار به یاد می‌آوریم.
پژوهش‌های مختلف حوزه‌ی روانشناسی نیز تاییدکننده‌ی این تصویر است و این واقعیت را آشکار می‌کنند که میان «نوآوری» و «امیدواری» رابطه‌ای قوی وجود دارد. این ارتباط از جنبه‌های مختلف به آزمون کشیده است، به عنوان مثال افراد نوآور به میزان بالایی اشخاصی امیدوار هستند. از سوی دیگر «احساس امید و خرسندی» از جمله عوامل تاثیرگذار بر نوآوری در سطح فردی و گروهی است.
⭕️واقعیت۲: فروغ فرخزاد نوآور شعر فارسی
فروغ فرخزاد یکی از مهم‌ترین نوآوران «شعر نو» است. تاثیر او به اندازه‌ای است که می‌توان او را در کنار نیما، اخوان ثالث و شاملو از مهم‌ترین شکل‌دهندگان به فهم ما از شعر دانست. نوآوری‌های فروغ را می‌توان در دو جنبه‌ی مستقل از هم دید:
⏺نوآوری در ساختار: از جمله نوآوری در اوزان عروضی و انعطاف‌های وزنی
⏺نوآوری محتوایی: ازجمله ۱)روایت اول شخص زنانه از دنیا و رابطه‌های انسانی، ۲)تصویرپردازی صریح رابطه جنسی و ۳)تصویرآفرینی‌های نوآورانه
فروغ بر اساس معیارهای مختلفی شاعری نوآور دانسته می‌شود.
⭕️پارادوکس فروغ: یک نوآور ناامید
فروغ شاعر نوآوری است، و این‌که ما انتظار داشته باشیم تا فرد نوآور انسانی امیدوار باشد، بی‌راه نیست. انتظاری که به سادگی برخلاف واقعیت فروغ است. فروغ در تمامی اشعار خود و حتی در رابطه‌های عاشقانه‌اش بیان‌گر ناامیدی است. او عمیقا ایمان آورده است «به آغاز فصل سرد»، وقتی می‌گوید «من به نومیدی خود معتادم».
او به تفاوت میان ناامیدی خود با دیگران آگاه است، وقتی در شعری با آغاز «برادرم به باغچه می‌گوید قبرستان» چنین ادامه می‌دهد:
«او ناامیدیش را هم
مثل شناسنامه و تقویم و دستمال و فندک و خودکارش
همراه خود به کوچه و بازار می‌برد
و ناامیدیش
آنقدر کوچک است که هر شب
در ازدحام میکده گم می‌شود»
⭕️ناامیدی خلاق!
اما به نظر می‌رسد که ناامیدی فروغ نیروی محرکه‌ی او برای نوآوری و خلاقیت است، و این پاسخ همان پارادوکسی است که طرح شده بود. در حقیقت فروغ اگرچه امیدی به آینده نداشت و در آینده در جستجوی بهاری نبود، اما ناامیدی‌اش به سنت و گذشته بیش از آینده بود. او در شعر و زندگی در برابر سنت و گذشته‌ی تحمیلی ایستاد. او در رابطه‌اش با پرویز شاپور و ابراهیم گلستان همان اندازه شجاعانه در برابر تحمیل سنت ایستاد که در شعرش در برابر اوزان عروضی، و در برابر مگوهای عرفی و در برابر جنسیت‌زدگی مردانه او ایستاد.
⭕️یک نتیجه: ناامیدی‌ات از سنت را پیش‌ران خود کن!
ریشه‌ی نوآوری و خلاقیت فروغ در همان ناامیدی است. نیروی ناامیدی به گذشته به اندازه‌ی نیروی امید به آینده برای او پیش‌ران است.
در روزگار امروز که کمتر می‌توان بهانه‌ای برای امیدواری به آینده‌ی کوتاه‌مدت یافت، می‌توان پناه برد به همان واقعیتی که فروغ یافت: ناامیدی از سنت و تلاش برای بازآفرینی آن.
در حقیقت نوآوری دشمنی یا رد تمام سنت نیست، بلکه نوآوری پالایش سنت است در گذران زمان. هر نوآوری به تصحیح بخش کوچکی از سنت می‌پردازد. او از پذیرش آن‌چه سنت بر او تحمیل می‌کرد سر باز زد تا با انتخاب آگاهانه‌ای از سنت و بازآفرینی بخشی از آن رد پای نوآوری خود را خلق کند.
ناامیدی امروز ما از تحمیل بی‌کم‌وکاست سنت و گذشته، همان چیزی است که می‌تواند پیش‌ران ما برای نوآوری و تغییر باشد.
او اینچنین به سنتی که پدر و مادر نمادهای آن هستند می‌تازد:
«پدر می‌گوید:
از من گذشته‌ست
...
و در اتاقش، از صبح تا غروب،
یا شاهنامه می‌خواند
یا ناسخ التواریخ
....
مادر تمام زندگیش
سجاده‌ایست گسترده
در آستان وحشت دوزخ
مادر همیشه در ته هر چیزی
دنبال جای پای معصیتی می‌گردد
و فکر می‌کند که باغچه را کفر یک گیاه
آلوده کرده‌است»
به‌اشتراک بگذارید تا آفریده شود
@ShareNovate
در صورت تمایل به مطالعه برخی از پژوهش‌های ذکرشده در این یادداشت کلیک کنید.
BY آینده مشترک
Share with your friend now:
tgoop.com/sharenovate/462