آرشیو (کانال گفتمان اندیشه ها )

ایبنا :
با عبدالله نصری، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص بخش اول مناظره آیت‌الله علیدوست و دکتر عبدالکریم سروش گفت‌وگویی انجام دادیم که پیش‌روی شماست. در گفت‌وگو با نویسنده کتاب‌هایی چون «انتظار بشر از دین»، «محمد (ص) و آیات خدا»، «راز متن»، «انکار قرآن» و … به زوایای فلسفی و کلامی مباحثی پرداختیم که بین سطور قسمت اول این مباحثه گذشت اما از سوی هر دو طرف گفت‌وگو کمتر به آن پرداخته شد.
به عنوان پرسش اول بفرمایید که در بحث انتظار بشر از دین چه رویکردهایی مطرح است و چگونه باید به این بحث وارد شد؟
برای اینکه دقیق بحث کنیم باید از رویکردهای مختلف به دین سخن بگوییم که سه نوع رویکرد را می‌توان مطرح کرد. برخی همانند دکتر سروش معتقد هستند که رویکرد باید برون‌دینی باشد و از بیرون دین باید به دین نگاه کنیم. ما به عنوان انسان باید ببینیم چه انتظاراتی از دین داریم و به سراغ دین برویم و ببینیم آیا دین پاسخگوی انتظارات ما هست یا خیر. این مسئله مطرح می‌شود که وقتی شما می‌گویید ما، این «ما» چه کسی است. در پاسخ گفته می‌شود که «انسان مدرن». اما آیا وقتی می‌گوییم انسان مدرن، این یک مفهوم کلی نیست؟ آیا همه انسان‌های مدرن یک انتظارات ثابت و خاصی دارند یا ممکن است در آنجا هم در انتظارات متنوع باشد؟ خود همین انسان مدرن ابهاماتی دارد.
یک زمانی شما می‌گویید به متفکران نگاه کنیم. اگر بگویید ما باید ببینیم متفکران معاصر چه انتظاری دارند، باز در اینجا ابهامات به قوت خود باقی است که آیا روان‌شناسان را می‌گویید، آیا جامعه‌شناسان را مد نظر قرار می‌دهید یا فیلسوفان را در نظر می‌گیرید؟ بالاخره در دستگاه‌های مختلف معرفتی، شما کدام صاحب‌نظران را مراد می‌کنید؟ نکته بعدی این است که اساساً در هر دستگاه معرفتی هم همه متفکران آن دستگاه انتظارات یکسانی از دین ندارند. مثلاً همه فیلسوفان یا همه روان‌شناسان انتظارات یکسانی با هم ندارند. یا مثلاً همه متفکران جامعه‌شناسی هم انتظارات یکسانی ندارند. بنابراین در همین مقوله که «باید ببینیم انسان مدرن چه انتظاری از دین دارد» هم ابهامات بسیار زیادی وجود دارد.
در رویکرد برون‌دینی منظور از اینکه می‌گوییم انتظارات خود را مشخص کنیم، چیست؟ برخی می‌گویند انتظاراتی که انسان مدرن از دین دارد. یک عده هم می‌گویند ابتدا نیازهای اصلی و فرعی خود را تشخیص دهیم و بعد بگوییم دین باید به نیازهای اصلی ما پاسخ دهد. در واقع در این روش برون‌دینی، انسان‌شناسی مقدم بر دین شناسی است.

www.tgoop.com/sokhanranih2/21110

542 viewsedited  Nov 18 at 11:43

ایبنا :
با عبدالله نصری، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص بخش اول مناظره آیت‌الله علیدوست و دکتر عبدالکریم سروش گفت‌وگویی انجام دادیم که پیش‌روی شماست. در گفت‌وگو با نویسنده کتاب‌هایی چون «انتظار بشر از دین»، «محمد (ص) و آیات خدا»، «راز متن»، «انکار قرآن» و … به زوایای فلسفی و کلامی مباحثی پرداختیم که بین سطور قسمت اول این مباحثه گذشت اما از سوی هر دو طرف گفت‌وگو کمتر به آن پرداخته شد.
به عنوان پرسش اول بفرمایید که در بحث انتظار بشر از دین چه رویکردهایی مطرح است و چگونه باید به این بحث وارد شد؟
برای اینکه دقیق بحث کنیم باید از رویکردهای مختلف به دین سخن بگوییم که سه نوع رویکرد را می‌توان مطرح کرد. برخی همانند دکتر سروش معتقد هستند که رویکرد باید برون‌دینی باشد و از بیرون دین باید به دین نگاه کنیم. ما به عنوان انسان باید ببینیم چه انتظاراتی از دین داریم و به سراغ دین برویم و ببینیم آیا دین پاسخگوی انتظارات ما هست یا خیر. این مسئله مطرح می‌شود که وقتی شما می‌گویید ما، این «ما» چه کسی است. در پاسخ گفته می‌شود که «انسان مدرن». اما آیا وقتی می‌گوییم انسان مدرن، این یک مفهوم کلی نیست؟ آیا همه انسان‌های مدرن یک انتظارات ثابت و خاصی دارند یا ممکن است در آنجا هم در انتظارات متنوع باشد؟ خود همین انسان مدرن ابهاماتی دارد.
یک زمانی شما می‌گویید به متفکران نگاه کنیم. اگر بگویید ما باید ببینیم متفکران معاصر چه انتظاری دارند، باز در اینجا ابهامات به قوت خود باقی است که آیا روان‌شناسان را می‌گویید، آیا جامعه‌شناسان را مد نظر قرار می‌دهید یا فیلسوفان را در نظر می‌گیرید؟ بالاخره در دستگاه‌های مختلف معرفتی، شما کدام صاحب‌نظران را مراد می‌کنید؟ نکته بعدی این است که اساساً در هر دستگاه معرفتی هم همه متفکران آن دستگاه انتظارات یکسانی از دین ندارند. مثلاً همه فیلسوفان یا همه روان‌شناسان انتظارات یکسانی با هم ندارند. یا مثلاً همه متفکران جامعه‌شناسی هم انتظارات یکسانی ندارند. بنابراین در همین مقوله که «باید ببینیم انسان مدرن چه انتظاری از دین دارد» هم ابهامات بسیار زیادی وجود دارد.
در رویکرد برون‌دینی منظور از اینکه می‌گوییم انتظارات خود را مشخص کنیم، چیست؟ برخی می‌گویند انتظاراتی که انسان مدرن از دین دارد. یک عده هم می‌گویند ابتدا نیازهای اصلی و فرعی خود را تشخیص دهیم و بعد بگوییم دین باید به نیازهای اصلی ما پاسخ دهد. در واقع در این روش برون‌دینی، انسان‌شناسی مقدم بر دین شناسی است.

BY آرشیو (کانال گفتمان اندیشه ها )