tgoop.com/spirituality_philosophy/574
Last Update:
🍃کامل یا کاملترین دین فقط یک فرض ذهنی است
👌" مدعای این یادداشت این است که در مقام عمل و تحقق فقط کثرت گرایی دینی قابل تحقق است و دو قسم دیگر(انحصار گرایی و شمول گرایی) امکان تحقق ندارند."
👌به لحاظ روشی بهترین راه در بحث تنوع ادیان و درست بودن یا نبودن نظریه انحصارگرایی و نظریه شمول گرایی این است که به جای اینکه وارد پرسش‌های دشوار الهیاتی و فلسفی در باب چند و چون و میزان درستی این دو نظریه شویم، فرض را بر صحت آنها گرفته و بحث را اینگونه جلو ببریم که :
فرض می‌کنیم که حق با "انحصار گرایان" است یعنی فقط یک دین کامل و بر حق باشد یا سبب نجات و سعادت و رستگاری نهایی شود
یا فرض می‌کنیم حق با "شمول گرایان" است یعنی یک دین کاملترین باشد و سایر ادیان بهره‌های کمتری از حق دارند و پیروان آنها گرچه به سعادت می‌رسند اما نمی‌توانند به مراتب عالی سعادت برسند.
بر فرض که انحصارگرایی یا شمول گرایی درست باشد، نتیجه عملی و عینی آن چیست؟ آیا این دو دیدگاه امکان تحقق خارجی دارند یعنی آیا برای اکثر انسان‌ها رسیدن به دین کامل یا کاملتر ممکن است؟
به نظر می رسد پاسخ این پرسش منفی است زیرا راه فهم و رسیدن به دین کاملتر( نظریه شمول گرایی) از دو حال خارج نیست: ۱- یا درون دینی است که در این صورت معمولا پیروان همه ادیان،دین خود را برتر می‌دانند.۲- یا راه رسیدن به دین کاملتر، جستجوی عقلی و تتبع در ادیان مختلف است که در این صورت برای اکثر قریب به اتفاق انسان‌ها (بلکه برای تمام انسان‌ها )مصداق تکلیف ما لایطاق است. زیرا کمتر انسانی وقت و توان ذهنی این را دارد که حقیت طلبانه تمام ادیان و مذاهب را چنان عمیق و فارغ از تاثیرات محیطی و غیر معرفتی بررسی کند که بتواند بین آنها داوری کند.
بنابراین اگر دین کامل‌تری هم وجود داشته باشد،انسان فقط از سر شانس می‌تواند به آن برسد(اینکه در آن دین متولد شود یا بسیار در معرض آن قرار گیرد) که این هم با عدالت خدا ناسازگار است. زیرا فرض کنید دو نفر در دو دین متقاوت دینداری می‌کنند و هر دو به یک اندازه صدق و جهد و تلاش دارند، اما یکی در همان دین کامل به دنیا آمده است و دیگری در دین ناقص‌تر. در این صورت چرا باید آنکه در دین کامل زاده شده و برای آن تلاش نکرده است، به درجات برتری از قرب و سعادت برسد؟
👌عین همین سخن و استدلال در مورد انحصارگرایی نیز صادق است.
بنابراین تنها فرض ممکن و شدنی کثرت گرایی است و در مقام عمل راهی جز کثرت گرایی امکان تحقق ندارد و کثرت گرایی دینی خلاف اخلاق باور و حقیقت طلبی نیست.
👌البته در اینجا می‌توان گفت بسته به اینکه ادیان چقدر در طول تاریخ ورز خورده باشند و انسان‌ها معنوی در آنها رشد و ظهور کرده باشد،نقص و کمال‌های جزئی بین ادیان وجود دارد. لذا از انسان‌هایی که وقت و توان ذهنی جستجو را دارند و در ادیان محلی و گمنام دین ورزی می‌کنند،انتظار می رود که در باب ادیان بزرگ و رسمی جستجو و تتبع کنند. همچنین از پیروان ادیان بزرگ و رسمی( افرادی که توان و‌امکان جستجوگری دارند) انتظار می‌رود که نسبت به ادیان مجاور خود بی التفات نباشند.
✍ عباسعلی منصوری
https://www.tgoop.com/spirituality_philosophy
BY تاملاتی در دین ،معنویت و فلسفه
Share with your friend now:
tgoop.com/spirituality_philosophy/574