tgoop.com/yousefimohamadreza/787
Last Update:
عقل سلیم در داستان بنزین
محمدرضا یوسفی
🔹 توماس پین در سال 1776 کتابی کوچک به نام عقل سلیم نوشت که در زمان خود جنجال برانگیز و پر فروش بود. منظور از عقل سلیم، قضاوت منطقی قابل درک برای عموم مردم است. قضاوتهای مبتنی بر عقل سلیم نیاز به تخصص خاصی ندارد و همه مردم با درجات متفاوت از دانش و تخصص، توانایی قضاوت در مورد آن را دارند.
🔹 رئیس جمهور و معاون اول در دو سخنرانی بیان داشته اند که کدام عقل سلیم اجازه می دهد تا بنزین را به قیمت بین المللی با دلار وارد کرده و به قیمت 1500 تومان بفروشیم. اگر فقط از همین منظر به قیمت گذاری بنزین نگریسته شود، واقعا معقول نیست بنزین با قیمت حداقل 90 سنت وارد و به قیمت 5 سنت فروخته شود.
🔹 بزرگی می گفت در ایران، پای درد دل هر کس که بنشینید، حق را به جانب او می دهید. در هنگام تعیین دستمزد، دو طرف کارفرما و نیروی کار رو در روی هم قرار می گيرند و نماينده دولت نيز در نقش ميانجی ظاهر مي شود. کارفرما از رکود بازار، بی ثباتی اقتصادی، تولید با ظرفیت پایین، افزایش هزینه های تولید، نااطميناني نسبت به آينده و... سخن می گوید و نیروی کار از رشد پایین دستمزد نسبت به نرخ تورم و ناتوانی در تامین نیازهای اساسی خود خبر مي دهد از اين رو نيروي كار خواستار افزايش دستمزدها متناسب با يك زندگي آبرومند و سازگار با نرخ تورم است. كارفرما نيز خواهان رشد پايين دستمزد براي تداوم چرخه توليد است. عقل سليم حق را به هر دو مي دهد. جالب اين است دولت كه خود با سياست هايش، تعارض منافع ميان كارفرما و نيروي كار را تشديد كرده و با نهادسازی های نادرست، زمين بازی را ناهموار كرده است، در نقش بی طرف و ميانجی ظاهر مي شود.
🔹 در قضیه بنزین نیز عقل سلیم حکم به خریداری بنزین با 90 سنت و فروش به 5 سنت نمی كند. ولی بررسی اثرات شوك قيمتی، از بدتر شدن زندگی مردم حكايت دارد و به زودی نتايجی مانند شوک های دولت احمدی نژاد و روحانی به دنبال داشته و پس از چندی نیز دوباره نیاز به شوک دیگری خواهد بود.
🔹 عقل سلیم می گوید با نگاهی به تجارب گذشته، مسائل اقتصاد و جامعه را نباید جزیره ایی دید. تمامی بحران های کنونی ایران اعم از بحران انرژی، ناترازی بودجه، ناترازی بانکها، بحران محیط زیست، بحران آب، معضل رشد جمعیت و... یک بسته در هم تنیده است. اگر هر کدام از این چالشها به صورت جزیره ای و مستقل از دیگر چالشها و انتزاعی دیده و تحلیل شود، به نتیجه دلخواه نخواهیم رسید.
🔹 چالش بنزین، ریشه در مسائل زیادی دارد. از جمله مهمترین آنها اتومبیل های تولیدشده داخلی است که حداقل دو برابر استاندارد جهانی، بنزین مصرف می کنند. اما هیچ اراده ای برای مدیریت درست اين صنعت وجود ندارد. این به دليل احساس ناتوانی دولت در برهم زدن مناسبات رانتی است. در اینجا مردم قربانی ساختار رانتی مي شوند. در این مناسبات رانتی، اتومبیل داخلی با کیفیت پایین با قیمت های اجحافی به مردم فروخته می شود و از طرفی اجازه ورود اتومبیل های با کیفیت خارجی با قیمت و مصرف پایین نیز داده نمی شود. اقتصادی رانتی و انحصاری که دولت خود را در مواجهه با آن ناتوان می بیند.
از طرفی، هدر رفت انرژی در مجموعه صنایع نفتی، گازی و فراورده های آن، خود به تنهایی مبلغ گزافی می شود که به دلیل ساختار ناکارآمد مدیریتی و شرایط تحریم به كشور تحميل شده است.
🔹 از سوی دیگر تا زمانی که درآمدهای نفتی بالاست، عقل سلیمی وجود ندارد تا در این باره بیندیشد اما در شرایط تحریمی و کاهش درآمدهای ارزی دولت، ناترازی بودجه موجب فشار به دولت می شود. دولت می تواند از طريق كاهش هزينه های خويش و افزايش درآمدهای مالیاتی، كسری بودجه را كاهش دهد. اما حجم معافیت های نامتعارف مالیاتی برای بنگاه های ریز و درشت وابسته به برخی نهادها این امکان را فراهم نمی کند تا تور مالیاتی به گونه منصفانه توزیع شود و در نتیجه دولت فقیر مجبور می شود بر مالیات دهندگان عادی فشار بیشتری وارد کند و از این طریق به ساختار تولیدی كشور آسیب رساند.
🔹 برخی از صاحب نظران حوزه نفتی معتقدند که کشور فاقد هرگونه برنامه مشخصی در حوزه نفتی و اصلاح هدررفت هاست. فقدان چنین برنامه ای موجب تولید سوخت بی کیفیت و آلودگی های زیست محیطی شده و سلامتی مردم به ویژه کودکان و کهنسالان را به خطر انداخته است.
در شرایط ساختار ناکارآمد و درهم تنیدگی چالش های اقتصادی، سیاسی و ...، عقل سلیم حکم می کند که به طور جامع نگاه شده و از تاکید بر ایجاد شوک های قيمتي برهم زننده اجتناب شود.
🔹 پیشنهاد می شود، دولت کمیته ای مرکب از تخصص های مختلف تشکیل داده و با ارائه یک برنامه جامع به اصلاح بپردازد.
@yousefimohamadreza
https://B2n.ir/t89070
BY محمدرضا یوسفی
Share with your friend now:
tgoop.com/yousefimohamadreza/787