tgoop.com/zabanvarzi/1021
Last Update:
🍁 تیر خلاص به هویت ملی با کتاب‌های درسی؟
در حالی‌که گسترش و تقویت هر زبانی در دنیای امروز، یک پیشرفت برای صاحبان و گویشوران آن زبان محسوب می‌شود، دایرهٔ تسلط بر زبان فارسی در میان نسل جدید و جوان این زبان رفته‌رفته کم و کمتر می‌شود.
آموزش زبان فارسی به کودکان در ایران همواره با کاستی‌ها و اشکالاتی همراه بوده است. از یک سو، معلمان انس‌گرفته با روش‌های سنتی در سیستم آموزشی حضور دارند و، از سوی دیگر، خانواده‌هایی هستند که درک صحیحی از زبان رسمی و آموزش آن به کودکان خود ندارند. در حالی‌که در اکثر خانواده‌ها، به‌خصوص در شهرهای بزرگ، رقابت بر سر یادگیریِ زبان دوم و سوم توسط کودک‌شان است، کمترین توجه به زبان فارسی می‌شود؛ گویی این روزها زبان فارسی هم در میان بیگانگان غریب است و هم در میان خویشان و آشنایانش.
بررسی‌های کارشناسان نشان می‌دهد که دانش‌آموزان ایرانی، حتی در مقطع فارغ‌التحصیلی و در آستانهٔ ورود به دانشگاه و پس از آن، به تمامیِ مهارت‌های زبانی تسلط کافی ندارند. پژوهش‌ها حکایت از آن دارد که دانش‌آموزان ایرانی در مهارت‌های نوشتن، شنیدن و سخن گفتن موفق به دریافت کمترین امتیاز شده و تنها از سطح ناتوانی عبور کرده‌اند. از سوی دیگر، بیشترین ضعف در میان دانش‌آموزان در مهارت «خواندن» ارزیابی شده است، مهارتی که بیشترین تمرکز کتاب‌های درسی بر تقویت آن استوار است.
تحقیقات انجام‌شده در این زمینه به چند سال پیش بازمی‌گردد، زمانی که «فارسی» همانند دیگر دروس عمومی، با وجود انتقادات جدی اساتید زبان فارسی، از کنکور حذف شد. در این مدت، هنوز پژوهشی صورت نگرفته تا میزان تأثیر این تصمیم بر دانش و مهارت‌های زبانی دانش‌آموزان بررسی شود. به عقیدهٔ برخی از کارشناسان، با حذف فارسی از کنکور، باید شاهد افت بیشتر مهارت‌های زبانیِ دانش‌آموزان باشیم، چرا که تا پیش از این تصمیم دانش‌آموزان حداقل برای آماده‌شدن برای کنکور «فارسی» را جدی‌تر می‌گرفتند.
فارغ از همهٔ این بحث‌ها، یک سؤال اساسی باقی است: چرا دانش‌آموزان ایرانی، که ۱۲ سال به خواندن و نوشتن زبان فارسی می‌پردازند، در کمترین سطح از کسب مهارت‌های زبان ملیِ خود قرار دارند؟
به باور کارشناسان، در مقابل این پرسش می‌توان گزینه‌های متعددی را مطرح کرد. مریم دانشگر، مدیر بخش آموزش زبان فرهنگستان زبان و ادب فارسی و پژوهشگر، معتقد است بخشی از این امر را باید در ساختار کتاب‌های درسی جست‌وجو کرد، منابعی که دانش‌آموزان بیشتر از دیگر کتاب‌ها مطالعه می‌کنند. دانشگر، که در فرهنگستان طرحی با عنوان «بررسی هویت ملی در کتاب‌های درسی» را انجام داده است، در گفت‌وگو با تسنیم از نتایج این طرح گفت.
به گفته او، از مؤلفه‌های هویت ملی، «زبان»، «ادبیات» و «فرهنگ» است. این سه مسئله تقریباً درهم‌تنیده هستند. ما در طرح حاضر، زبان، ادبیات و خط فارسی را در میان مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌های درسی مورد بررسی قرار دادیم. کتاب‌های درسی از نظر تعداد و گستردگی در میان جمیع زیادی رایج است و، از سوی دیگر، این منابع حتی در دورترین شهرستان‌ها و روستاهای کشور نیز مطالعه می‌شود. کتاب‌های درسی در دسترس همهٔ کودکان و نوجوانان است؛ به همین دلیل، در طرح مورد بحث روی این منابع متمرکز شدیم.
دانشگر افزود: در این طرح تمامی منابع درسی از پایه اول تا پایه دوازدهم را مورد بررسی قرار دادیم. نه تنها کتاب‌های فارسی، که همه کتاب‌ها از جغرافیا و تاریخ گرفته تا علوم، زیست، ریاضی و ...، در رشته‌های مختلف را مطالعه و بررسی کردیم. تمامی خرده‌مؤلفه‌هایی که در ارتباط با هویت زبانی هستند در این کتاب‌ها بررسی و استخراج شد.
مدیر بخش آموزش زبان فرهنگستان زبان و ادب فارسی به نتایج این طرح اشاره و اضافه کرد: طبق بررسی‌های انجام‌شده، به این نتیجه رسیدیم که هیچ نقشه و برنامه‌ای برای پرداختن به موضوع هویت زبانی و ملی در کتاب‌های درسی وجود ندارد؛ به این معنی که همه چیز به ذوق مؤلفان کتاب‌های درسی بستگی دارد. یعنی اگر کتابی در این زمینه موفق عمل کرده، حاصل ذوق و دانش مؤلف آن کتاب بوده است.
دانشگر در پاسخ به این پرسش که آیا این طرح به آموزش و پرورش ارائه شده و تصمیمی در خصوص تغییر کتاب‌های درسی در این راستا گرفته شده است یا خیر، گفت: متأسفانه آموزش و پرورش نه به این طرح و نه دیگر طرح‌های علمی که در فرهنگستان و در مراکز علمی مانند دانشگاه‌ها انجام می‌شود توجهی نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد که بدنهٔ اجرایی با بدنهٔ علمی در تألیف کتب درسی ارتباط چندانی ندارند. ما در این سال‌ها تحقیقات انجام‌شده را برای آموزش و پرورش هم ارسال کرده‌ایم، اما بازخوردی دریافت نکرده‌ایم. (تأکیدها به متن افزوده شده است)
©️ از: تسنیم (۱۴۰۳/۷/۱۵)
#️⃣ #زبان_فارسی #زبان_و_هویت #زبان_و_فرهنگ
BY زبان‌ورزی
Share with your friend now:
tgoop.com/zabanvarzi/1021