Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бир ҳадисларида инсонларни бўлажак зурриётлари учун она танлашга буюрганлар. Чунки, онанинг қандайлиги фарзандларнинг келажаги, хулқ-атвори ва бошқа ҳаётий ҳолатларига бевосита таъсир кўрсатади.
Илмнинг аҳамиятини билмайдиган аёл фарзандларига илм йўлида ёрдамлашиш тугул, билиб ёки билмасдан уларнинг йўлига тўғаноқ бўлади. "Ўқиб нима қиберарди, манга, шаҳар оберармиди?!" деганга ўхшаш сийқаси чиққан аҳмоқона гапларни ўзига шиор қилиб олади. Нодонлиги сабабли болаларига маънавий зарар етказади.
Ота зиёли бўлса ҳам она унинг акси бўлса, илм машаққати ва аҳамиятини ҳис қилмаса, отанинг ҳаракатлари охир-оқибатда йўққа чиқади.
Айни чоғда, илм-маърифат муҳимлигини ҳис қилувчи она эри вафот этган ёхуд ажрашган ёлғиз она бўлган тақдирда ҳам бир амаллаб, тиришиб болаларини ўқитади ва бу йўлда кўп нарсани, ўз вақти, меҳнати, уйқуси ва молини фидо қилади. Ва пировардида кўзланган натижага эришади. Чунки, у яхши билади, илм ҳосил қилиш осонмаслигини, талаба бўлиш ва университетда ўқиш нақадар машаққатли иш эканини ва шунга кўра ҳаракат қилади. Фарзандларига илм олишларида кўмакчи бўлади, сабр қилади, ёрдамлашади. Ахир, болани ўқимишли қилиш, олим қилиш асло осон эмас. Бу ҳар қандай жисмоний меҳнатдан қийинроқ бўлган иш. Аммо, улуғ иш, Аллоҳ ҳузурида ажри буюк бўлган иш.
Давлатлар ва жамиятлар мана шундай оналар туфайли юксалади, инсоният шундай оналар соясида илм нуридан баҳраманд бўлади. Жаннат оналар оёқлари остида деганда, айнан шундай солиҳа, маърифатли ва солиҳ ва олим зурриётлар етиштирувчи оналар ирода қилинган бўлса не ажаб.
Фарзандларни зиёли ва илмли қилишда отадан кўра онанинг роли муҳимлиги ҳақида айтдик. Чунки, она илм зиёсидан узоқ бўлса, унинг нечоғли муҳимлигини ҳис қилмаса болаларини илмдан узоқлаштиради, гарчи ота уларнинг илм олишларини қаттиқ хоҳласа ҳам.
Бордию акси бўлса, яъни ота болаларининг ўқишига эътиборсиз бўлиб, она уларнинг олим бўлишларини истаса у ҳеч кимга қармасдан, ҳеч қандай тўсиқ ва қийинчиликларга парво қилмасдан барча боласини ўқитади. Бу бир мўъжиза аслида.
Ҳаётда бунга мисоллар жуда кўп. Ҳар қандай олим, зиёли ва муваффақиятли инсонни кўрсангиз билингки, унинг бу ютуқ ва муваффақиятлари ортида меҳрибон ва фидокор она турибди. Агар она худбин бўлса, ўз нафсидан болалари учун нималарнидир қурбон қилиш унинг одатларига кирмаса унинг фарзандлари ҳаётда катта муваффақиятга эришишлари жуда қийин бўлади.
Имом Бухорийнинг имом Бухорий бўлишларига сабабчи у кишининг меҳрибон ва ўктам оналари эди. Оталари вафот этиб кетган, аммо шунда ҳам оналари ҳам ота, ҳам она бўлиб, у зотнинг ўқишларига жиддий аҳамият бердилар. Ёшликларида кўзлари кўрмай қолганда бир неча ойлар давомида кечалари таҳажудга утриб, Аллоҳга ёлвориб, шифо сўрадилар. Натижада у кишининг кўзлари қайта очилди. Ўз эридан қолган молу мулкни шу фарзандларининг таълими учун аямасдан сарфладилар. Бухородаги барча илмларни олиб бўлгач, у киши билан Ҳажга бориб, у ерда таълимни давом эттириш учун Муҳаммад ибн Исмоилни Ҳарамайнга ташлаб келдилар. Шундан сўнг, имом Бухорий яна 16 йил давомида илм талабида юриб, забардаст олим бўлиб етишдилар. Агар онанинг бу фидокорлиги бўлмаганда бу даражага ета олармидилар?!..
Тобеинларнинг катта олимларидан, ҳадис ҳофизи ва мужтаҳид фақиҳларидан бўлган Рабийъа ар-Раъйнинг ҳам олим бўлишига айнан онаси сабабчи бўлган. У кишининг отаси Суҳайла исмли аёлга янги уйланган бўлади ва унга ўттиз минг динор ташлаб ўзи Хуросон юртларига сафарга чиқади. Бу вақтда Рабийъа онасининг қорнида эди ва отасининг бундан хабари йўқ эди.
Рабийъанинг отаси Фаррух шу кетгани бўйича йигирма етти йил йўқ бўлиб кетади. Фаррух йигирма етти йилдан сўнг Мадинага келиб, масжиди набавийга кирса у ерда катта бир давра йиғилган ва уларга Рабийъ арРаъй дарс бермоқда. Фаррух эса бу олим йигитнинг ўз ўғли эканидан бехабар. Кейин, Мадинани айланиб, кечга томон ўз уйига борди. Уйга кирса бегона эркак бор, шартта қиличини суғуриб унга ҳужум қилмоқчи бўлди, бироқ унинг аёли Суҳайла чиқиб қолиб, ўртага тушиб, бу сенинг ўғлинг, дея зўрға тўхтатиб қолди. Фаррух хотинидан қолдирган пулларни сўради.
Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бир ҳадисларида инсонларни бўлажак зурриётлари учун она танлашга буюрганлар. Чунки, онанинг қандайлиги фарзандларнинг келажаги, хулқ-атвори ва бошқа ҳаётий ҳолатларига бевосита таъсир кўрсатади.
Илмнинг аҳамиятини билмайдиган аёл фарзандларига илм йўлида ёрдамлашиш тугул, билиб ёки билмасдан уларнинг йўлига тўғаноқ бўлади. "Ўқиб нима қиберарди, манга, шаҳар оберармиди?!" деганга ўхшаш сийқаси чиққан аҳмоқона гапларни ўзига шиор қилиб олади. Нодонлиги сабабли болаларига маънавий зарар етказади.
Ота зиёли бўлса ҳам она унинг акси бўлса, илм машаққати ва аҳамиятини ҳис қилмаса, отанинг ҳаракатлари охир-оқибатда йўққа чиқади.
Айни чоғда, илм-маърифат муҳимлигини ҳис қилувчи она эри вафот этган ёхуд ажрашган ёлғиз она бўлган тақдирда ҳам бир амаллаб, тиришиб болаларини ўқитади ва бу йўлда кўп нарсани, ўз вақти, меҳнати, уйқуси ва молини фидо қилади. Ва пировардида кўзланган натижага эришади. Чунки, у яхши билади, илм ҳосил қилиш осонмаслигини, талаба бўлиш ва университетда ўқиш нақадар машаққатли иш эканини ва шунга кўра ҳаракат қилади. Фарзандларига илм олишларида кўмакчи бўлади, сабр қилади, ёрдамлашади. Ахир, болани ўқимишли қилиш, олим қилиш асло осон эмас. Бу ҳар қандай жисмоний меҳнатдан қийинроқ бўлган иш. Аммо, улуғ иш, Аллоҳ ҳузурида ажри буюк бўлган иш.
Давлатлар ва жамиятлар мана шундай оналар туфайли юксалади, инсоният шундай оналар соясида илм нуридан баҳраманд бўлади. Жаннат оналар оёқлари остида деганда, айнан шундай солиҳа, маърифатли ва солиҳ ва олим зурриётлар етиштирувчи оналар ирода қилинган бўлса не ажаб.
Фарзандларни зиёли ва илмли қилишда отадан кўра онанинг роли муҳимлиги ҳақида айтдик. Чунки, она илм зиёсидан узоқ бўлса, унинг нечоғли муҳимлигини ҳис қилмаса болаларини илмдан узоқлаштиради, гарчи ота уларнинг илм олишларини қаттиқ хоҳласа ҳам.
Бордию акси бўлса, яъни ота болаларининг ўқишига эътиборсиз бўлиб, она уларнинг олим бўлишларини истаса у ҳеч кимга қармасдан, ҳеч қандай тўсиқ ва қийинчиликларга парво қилмасдан барча боласини ўқитади. Бу бир мўъжиза аслида.
Ҳаётда бунга мисоллар жуда кўп. Ҳар қандай олим, зиёли ва муваффақиятли инсонни кўрсангиз билингки, унинг бу ютуқ ва муваффақиятлари ортида меҳрибон ва фидокор она турибди. Агар она худбин бўлса, ўз нафсидан болалари учун нималарнидир қурбон қилиш унинг одатларига кирмаса унинг фарзандлари ҳаётда катта муваффақиятга эришишлари жуда қийин бўлади.
Имом Бухорийнинг имом Бухорий бўлишларига сабабчи у кишининг меҳрибон ва ўктам оналари эди. Оталари вафот этиб кетган, аммо шунда ҳам оналари ҳам ота, ҳам она бўлиб, у зотнинг ўқишларига жиддий аҳамият бердилар. Ёшликларида кўзлари кўрмай қолганда бир неча ойлар давомида кечалари таҳажудга утриб, Аллоҳга ёлвориб, шифо сўрадилар. Натижада у кишининг кўзлари қайта очилди. Ўз эридан қолган молу мулкни шу фарзандларининг таълими учун аямасдан сарфладилар. Бухородаги барча илмларни олиб бўлгач, у киши билан Ҳажга бориб, у ерда таълимни давом эттириш учун Муҳаммад ибн Исмоилни Ҳарамайнга ташлаб келдилар. Шундан сўнг, имом Бухорий яна 16 йил давомида илм талабида юриб, забардаст олим бўлиб етишдилар. Агар онанинг бу фидокорлиги бўлмаганда бу даражага ета олармидилар?!..
Тобеинларнинг катта олимларидан, ҳадис ҳофизи ва мужтаҳид фақиҳларидан бўлган Рабийъа ар-Раъйнинг ҳам олим бўлишига айнан онаси сабабчи бўлган. У кишининг отаси Суҳайла исмли аёлга янги уйланган бўлади ва унга ўттиз минг динор ташлаб ўзи Хуросон юртларига сафарга чиқади. Бу вақтда Рабийъа онасининг қорнида эди ва отасининг бундан хабари йўқ эди.
Рабийъанинг отаси Фаррух шу кетгани бўйича йигирма етти йил йўқ бўлиб кетади. Фаррух йигирма етти йилдан сўнг Мадинага келиб, масжиди набавийга кирса у ерда катта бир давра йиғилган ва уларга Рабийъ арРаъй дарс бермоқда. Фаррух эса бу олим йигитнинг ўз ўғли эканидан бехабар. Кейин, Мадинани айланиб, кечга томон ўз уйига борди. Уйга кирса бегона эркак бор, шартта қиличини суғуриб унга ҳужум қилмоқчи бўлди, бироқ унинг аёли Суҳайла чиқиб қолиб, ўртага тушиб, бу сенинг ўғлинг, дея зўрға тўхтатиб қолди. Фаррух хотинидан қолдирган пулларни сўради.
Some Telegram Channels content management tips Co-founder of NFT renting protocol Rentable World emiliano.eth shared the group Tuesday morning on Twitter, calling out the "degenerate" community, or crypto obsessives that engage in high-risk trading. The court said the defendant had also incited people to commit public nuisance, with messages calling on them to take part in rallies and demonstrations including at Hong Kong International Airport, to block roads and to paralyse the public transportation system. Various forms of protest promoted on the messaging platform included general strikes, lunchtime protests and silent sit-ins. Content is editable within two days of publishing The administrator of a telegram group, "Suck Channel," was sentenced to six years and six months in prison for seven counts of incitement yesterday.
from us
